Những lợi ích về mặt tinh thần và não bộ là những lợi ích dễ thấy nhất của việc uống cà phê. Chất cafein trong cà phê và trà giúp não bộ tỉnh táo, tăng khả năng tập trung và tăng khả năng ghi nhớ ngắn hạn, tốt cho tư duy và làm những công việc đầu óc. Bên cạnh đó, cà phê còn làm giảm nguy cơ bị mất trí nhớ, nguy cơ bị mắc bệnh Alzheimer. Một lợi ích khác mà không nhiều người để ý là cà phê có thể giúp cải thiện tinh thần và chống trầm cảm.
Cà phê hoạt động tốt như một chất chống căng thẳng do sự giải phóng của dopamine và serotonin giúp "kích hoạt" một tâm trạng tốt
Hoạt chất trong cà phê là cafein – một chất tác động vào hệ thần kinh trung ương, gây hưng phấn. Điều này chắc ai cũng nhận thấy sau 10-15 phút uống chút cà phê. Sự sảng khoái ấy tác động đến cả tâm lý, khiến người ta dễ tính, sẵn sàng bỏ qua những chuyện vặt vãnh, sẵn sàng gật đầu.Nghiên cứu được thực hiện bởi Trường Y tế Cộng đồng, Đại học Harvard cho thấy những phụ nữ uống 4 tách cà phê trở lên có khả năng bị trầm cảm thấp hơn 20%.
Cà phê và người bị tiểu đường, bị bệnh gout
Vào năm 2014, các nhà nghiên cứu đã thu thập dữ liệu của hơn 48.000 người phát hiện ra rằng những người tăng tiêu thụ cà phê ít nhất một tách mỗi ngày trong 4 năm có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 thấp hơn 11% so với những người không tăng lượng tiêu thụ. Con số này tăng lên 25% với những người uống từ 3-4 ly cà phê một ngày.
Tiến sĩ Carlstrom, Phó Giáo sư tại Khoa Sinh lý và Dược tại Karolinska Institutet, Thụy Điển cho biết: “Mối liên hệ nghịch đảo giữa uống cà phê và bệnh tiểu đường loại 2 được biểu hiện rõ ràng và như nhau ở cả nam và nữ.”
“Một số hợp chất trong cà phê, bao gồm caffeine, axit hydroxycinnamic, đáng chú ý là axit chlorogenic, trigonelline, diterpenes ví dụ như cafestol và kahweol, và axit caffeic đều có tác dụng là giảm nguy cơ mắc đái tháo đường”.
Đối với bệnh gout, chúng ta thường được nghe khuyên rằng, những người mắc bệnh gout nên tránh đồ uống chứa chất kích thích, trong đó có cà phê. Tuy nhiên, nghiên cứu sau đây lại đưa ra một kết luận hoàn toàn trái ngược. Tiến sĩ Hyon Choi (Đại học British Columbia) cùng các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu dựa trên dữ liệu của gần 46.000 nam giới trên 40 tuổi không có tiền sử mắc bệnh gout trong hơn 12 năm. Trong thời gian thực hiện nghiên cứu, có 757 người mắc gout. Khi khảo sát về chế độ ăn uống và theo dõi việc sử dụng cà phê, trà của họ, các nhà nghiên cứu nhận thấy, nguy cơ mắc gout giảm đáng kể ở những người thường xuyên uống cà phê.
Cụ thể, việc uống 1-3 tách cà phê mỗi ngày giúp giảm 8% nguy cơ mắc gout. Và tỷ lệ này tăng dần khi uống 4-5 tách cà phê mỗi ngày, đó là giảm 40% nguy cơ mắc gout. Với những người nghiện cà phê (uống trên 6 tách mỗi ngày), có thể giảm gần 60% nguy cơ bị gout tấn công. Đồng thời, nguy cơ mắc gout cũng giảm ở những người uống cà phê đã được khử chất caffeine. Những người uống 1-3 tách mỗi ngày, giảm 33% nguy cơ mắc gout, uống trên 4 tách mỗi ngày thì nguy cơ bị bệnh giảm 27%.
Ung thư gan là căn bệnh ung thư phổ biến nhất Việt Nam với cả tỉ lệ mắc mới và tỉ lệ tử vong mỗi năm đều ở đứng đầu. Đây là diễn tiến cuối cùng của hàng loạt các bệnh về gan thường gặp như viêm gan B, viêm gan C, gan nhiễm mỡ, xơ gan.
May mắn là những người uống cà phê thường xuyên xe tránh bị mắc các bệnh về gan lên đến 33%. Cụ thể, trong một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu từ Đại học Southampton và Đại học Edinburgh (Anh), đăng trên tạp chí Journal Scientific Reports, tổng hợp 34 kết quả của 34 nghiên cứu từ các cơ sở dữ liệu từ hơn 8 triệu người và 24.600 trường hợp ung thư gan để xác định ảnh hưởng của cà phê đối với các yếu tố nguy cơ của ung thư biểu mô tế bào gan. Kết quả là uống cà phê chứa caffein hoặc khử caffein làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư biểu mô tế bào gan ít nhất 33%, con số này còn tăng thêm đối với những người uống 2 tách cà phê mỗi ngày.
Một nghiên cứu khác đến từ nước Ý, trích dẫn trên Medical News Today, chỉ ra cà phê làm giảm nguy cơ ung thư gan khoảng 40%. Một số kết quả cho thấy những người uống ba cốc mỗi ngày có thể có nguy cơ thấp hơn 50%.
Cà phê với tim mạch
Là thực phẩm giàu chất chống ôxy hóa tự nhiên, cà phê có tác dụng giữ cho máu sạch, ngăn ngừa bệnh cao huyết áp và bệnh tim mạch. Cà phê chứa các hợp chất phenol với tính chống oxy hóa có thể ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Một số lợi ích cho sức khỏe có thể vươn xa đến ngừa tai biến mạch máu não.
Một nghiên cứu năm 2019 đã xác nhận rằng cà phê không phải là nguyên nhân gây cứng động mạch ngay cả trong số những người tham gia nghiên cứu đã uống tới 25 tách cà phê mỗi ngày.
Các nhà nghiên cứu Hàn Quốc phát hiện ra rằng những người tham gia nghiên cứu tiêu thụ 3 đến 5 tách cà phê mỗi ngày ít có khả năng cho thấy các dấu hiệu ban đầu của bệnh tim. Một nghiên cứu gần đây được thực hiện ở Brazil cho thấy những người tiêu thụ ít nhất ba tách cà phê mỗi ngày có xu hướng phát triển ít vôi hóa trong các động mạch vành của họ.
Tuy nhiên với những người bị cao huyết áp, cà phê không phải lựa chọn tốt cho bạn. Theo Hội Tim mạch Việt Nam, sử dụng quá nhiều cà phê có thể gây ra hồi hộp, bồn chồn, run tay chân cho một số người. Mặt khác, cafein làm tăng tần số tim, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim.
Những lợi ích khác và nên dùng cà phê thế nào cho hiệu quả?
Không chỉ tốt cho não bộ, cà phê còn tốt cho những hoạt động thể dục thể thao. Lượng cafein trong 2 tách cà phê làm giảm đau sau khi tập thể dục đến 48%. Trong một tách cà phê cũng chứa đến 1.8g chất xơ, tốt cho đường tiêu hóa. Sâu xa hơn một chút, cà phê còn giúp tăng khả năng miễn dịch khi người uống cà phê thường xuyên có ADN khỏe mạnh hơn. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng châu Âu cho thấy những người uống cà phê có ADN với tính toàn vẹn mạnh mẽ hơn vì các tế bào bạch cầu của những người uống cà phê có ít trường hợp bị đứt sợi ADN tự phát.
Một tách cà phê mỗi buổi sáng, sau bữa sáng, trong khoảng từ 9h30 – 11h30 mỗi ngày là thời điểm thích hợp nhất để uống cà phê, đây là thời điểm cơ thể đạt đỉnh trao đổi chất, cafein sẽ hấp thụ nhanh và tăng sự tỉnh táo, tập trung của cơ thể. Đối với người ưa thể dục thể thao, một tách cà phê trước, và sau tập sẽ làm tăng hiệu quả tập luyện, giảm đau và tăng khả năng phục hồi của cơ thể. Bạn cũng nên dùng cà phê đen, thêm đường hoặc sữa thay vì dùng cà phê hòa tan 3 trong 1, do lượng đường trong những sản phẩm này lớn, không tốt cho sức khỏe.
