Giá cà phê giảm trên nền chung của giá nguyên liệu yếu
Biểu đồ: Diễn biến chỉ số đồng đô la Mỹ tăng từ (nguồn: tradingchart.com)
Đứng trước tình hình bấp bênh của nền kinh tế thế giới, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) đã liên tiếng đề nghị Hoa Kỳ hoãn kế hoạch nâng lãi suất ngân hàng cho đến qua năm 2016.
Báo cáo của WB mới phát hành tuần qua đã giảm mức ước báo tăng trưởng của kinh tế thế giới năm nay từ3% xuống còn 2,8%. WB còn cảnh báo dù “phát triển hay đang phát triển, tất cả các nước nên ‘thắt dây an toàn’ từ đây cho đến cuối năm do một cuộc chỉnh giá hàng hóa nguyên liệu chủ yếu theo hướng xuống và lãi suất đồng đô la Mỹ tăng”, báo cáo cho biết.
Nếu chỉ lấy mốc từ giữa tháng 7-2014, chỉ số đồng đô la Mỹ đã tăng từ dưới mức 82 điểm nay lên quanh 95 điểm, đã có lúc muốn vượt 100 điểm (xin xem biểu đồ trên). Đối với các nước sản xuất và xuất khẩu nguyên liệu, đồng đô la Mỹ tăng đã “ăn lạm” vào giá hàng hóa, gây khó khăn thực sự cho người sản xuất và cả các nước xuất khẩu.
Báo cáo cũng cho biết giá dầu thô từ một năm nay giảm 40%, riêng giá cà phê robusta từ 2.200 đô la/tấn vào tháng 10-2014 nay chỉ quanh mức 1.700 đô la/tấn, mất 500 đô la/tấn.
WB giảm ước báo tăng trưởng của các nước đang phát triển và mới nổi từ 4,8% xuống còn 4,4%.
Thật vậy, trong nhóm BRIC, riêng Ấn Độ tăng trưởng 7,5%, còn Brazil bị "tam tai" gồm khủng hoảng chính trị, khủng hoảng kinh tế và lạm phát. Nga thì lúng túng với đòn trừng phạt của phương Tây, giá dầu thô, món hàng xuất khẩu chính của Nga, bị giảm giá mạnh. Trung Quốc hãm đà tăng nóng để mong tăng trưởng bền vững. Nhưng khi Trung Quốc giảm tăng trưởng, các nước xuất khẩu nguyên liệu lại bị dính đòn vì hàng hoá ế ẩm, giá cả hàng hóa giảm đều. Chứng minh cho điều này, Trung Quốc tiêu thụ dầu thô và năng lượng ở mức thấp nhất tính từ 1997 đến nay.
Bức tranh kinh tế thế giới xem ra bất lợi cho ngành hàng cà phê, chủ yếu dành cho xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu.
Giá cố tăng cũng khó
Giá cà phê robusta tại các tỉnh Tây Nguyên tuần qua đã có lúc chạm mức 38,5 triệu đồng/tấn, cao hơn cuối tuần trước 500.000 đồng/tấn. Tuy nhiên giá nội địa giảm dần vào những ngày cuối tuần để còn quanh mức 37,5 triệu đồng/tấn.
Trên sàn kỳ hạn robusta ICE EU, đóng cửa phiên cuối tuần ngày 12-6 chốt mức 1.722 đô la/tấn, giảm 6 đô la/tấnso với tuần trước.
Nếu như trước đây, giá kỳ vọng của nhiều người là 40-45 triệu đồng/tấn thì trong những ngày này họ đã chấp nhận bán một ít với mức 38-38,5 triệu đồng/tấn.
Biểu đồ: Diễn biến giá kỳ hạn robusta ICE EU (nguồn: theice.com)
Tin đồn trên thị trường cho rằng lượng cà phê còn nằm tại các tỉnh sản xuất còn khá nhiều cũng đang trở thành một sức ép bán và một trở lực cho giá tăng cao hơn, đó là chưa bàn tới những yếu tố tác động từ bên ngoài như bức tranh vĩ mô nói phía trên.
Hàng trữ còn nhiều
Điều này thể hiện trong báo cáo mới nhất của Tổ chức Cà phê thế giới (ICO) khi cho rằng “chúng tôi vẫn tin rằng trong niên vụ 2014-15 này thế giới vẫn thiếu 8 triệu bao dù hàng tồn trữ cà phê tại Việt Nam vẫn còn lớn ”. Xuất khẩu cà phê từ Việt Nam giảm 40% tính trong 5 tháng đầu năm, nên lượng cà phê nằm tồn trên thị trường nội địa vẫn còn lớn, tổ chức này nói trong báo cáo.
Nhiều tập đoàn kinh doanh cà phê quốc tế có văn phòng tại Việt Nam cũng ước tính hiện hàng tồn trữ chưa bán trên các tỉnh Tây Nguyên còn trên 40%, thậm chí có người còn ước có đến 48-50% sản lượng “ngủ yên” trong kho.
Dù vậy, ICO cũng bảo lưu ước báo cho rằng nhu cầu thế giới vẫn thiếu hụt 8 triệu bao tính đến hết tháng 9-2015.
Nếu tồn kho cà phê chưa bán nước ta còn lớn, giả sử con số ước báo này là đúng, thì hy vọng lượng xuất khẩu sẽ khá hơn trong vòng 3 tháng rưỡi còn lại của niên vụ. Nhưng liệu bán mạnh sẽ tạo ra áp lực để giá giảm, nếu cộng thêm đà giảm chung của giá nguyên liệu trên thế giới nói chung?
Trữ hàng, chuyện miễn cưỡng?
Cũng cần lưu ý rằng xuất khẩu giảm một phần do các doanh nghiệp ghim hàng không bán hay các nhà nhập khẩu chỉ tìm thị trường quanh co mua bán kiếm chênh lệch trong nước với lượng hàng mua sẵn, để tồn kho, bán qua bán lại mà không đưa ra khỏi nước vì một là tồn kho tại các nước tiêu thụ còn lớn; hai là tình hình kinh tế-tài chính bấp bênh và rủi ro tại các nước tiêu thụ, sức tiêu thụ giảm do kinh tế gia đình càng ngày càng khó khăn tại các thị trường tiêu thụ truyền thống như châu Âu, Mỹ và Nhật Bản.
Số liệu thống kê mới nhất cho biết chỉ riêng tại 3 khối nước tiêu thụ này, tồn kho cà phê trong kho đang ở mức 1,2 triệu tấn, chưa tính chừng 300.000 tấn đang trên đường trung chuyển đến các lò rang.
Tuần qua, Ủy hội Xuất khẩu Cà phê Brazil (Cecafe) ước trong tháng 5-2015 nước này xuất khẩu được 2,784 triệu bao cà phê, giảm 7,7% so với cùng kỳ 2014. Tuy nhiên, nhìn góc độ khối lượng, xuất khẩu robusta tăng mạnh, đạt404.561 bao tăng 89%, và cà phê hòa tan đạt 286.894 bao. Robusta thường là nguyên liệu chính của loại thức uống công nghiệp này.
Xem ra ngành cà phê đang khó xử lý, giữ lại hàng không xong, xuất khẩu cũng khó được vì nếu bán ra mạnh trong thời gian ngắn sẽ tạo nên sức ép giá giảm, còn nếu muốn lấy lại thị phần từ các nước cạnh tranh phải bán giá rẻ… Bài toán này trở nên không thể giải vì nông dân nay không chấp nhận bán cà phê bằng giá cà pháo.
Nguyễn Quang Bình (thesaigontimes.vn)