Niên vụ cà phê năm 2018 vào giai đoạn thu hoạch với những tín hiệu buồn: Năng suất giảm mạnh, giá bán chạm đáy, công nhân khan hiếm… Tình cảnh đó khiến những hộ dân trồng cà phê ở Gia Lai năm nay lâm cảnh khốn đốn.
Mùa cà phê buồn
Điệp khúc “mất mùa, mất giá” không xa lạ với người dân trên cao nguyên, tuy nhiên việc năng suất giảm mạnh và giá cà phê giảm tới đáy như thời điểm hiện tại thì nông dân vẫn không thể ngờ tới.
Năm nay năng suất nhiều vườn cà phê bị sụt giảm mạnh. Ảnh: T.H
Trở về huyện Ia Grai – một trong những thủ phủ cà phê của Gia Lai, chúng tôi không nhìn thấy nụ cười trên khuôn mặt của những hộ dân nơi đây. Thay vào đó là tiếng thở dài, khuôn mặt rầu rĩ bên vườn cà phê của mình. Năm 2017, chỉ đến sân nhà của ông Vương Đình Danh (xã Ia Hrung, huyện Ia Grai) chúng tôi đã thấy tiếng cười nói rộn ràng bên từng bao cà phê chất đầy trước sân. Còn năm nay, chỉ thấy vài bao cà phê nhân trước hiên nhà cùng với tiếng thở dài ngao ngán của ông Danh.
Tâm sự với chúng tôi, ông Danh buồn rầu nói: “Với 4ha, năm ngoái tôi thu được hơn 25 tấn cà phê nhân, trừ các khoản công cán chi phí chăm sóc, tiền phân bón hết khoảng 8 tấn cà phê, tôi vẫn lãi được 17 tấn ngon lành. Năm nay chẳng buồn tính toán gì, cả 4ha cà phê mà chỉ được 12 tấn nhân, giảm hơn 1 nửa so với năm ngoái rồi. 12 tấn này bán ra với giá 35.200 đồng/kg như bây giờ, chắc chỉ có nước bán nhà trả nợ.
Chỉ biết chờ giá cao lên thôi, chứ bán kiểu này lại ôm nợ mất. Vì năng suất giảm, thuê hái theo tạ không đạt ngày công của người ta nên bắt buộc phải tăng tiền công hái. Vừa rồi, tôi phải tăng từ 80.000 đồng/tạ lên hơn 100.000 đồng/tạ thì mới thuê được người hái đấy, chứ nhiều vườn hiện tại vẫn còn nhiều lắm vì không thuê được nhân công”.
Năng suất cà phê giảm, giá cả ở mức thấp đã ảnh hưởng đến thu nhập của người dân trồng cà phê ở Gia Lai. Ảnh: T.H
Vất vả chăm sóc vườn cà phê cả năm trời, chỉ sau hơn 3 tháng mùa mưa vừa qua, năng suất cà phê nhân của cô Lê Thị Thúy (xã Đăk Djrăng, huyện Mang Yang) đã bị sụt giảm mất 3 tấn.
“Nhà có 1.600 cây cà phê, năm ngoái xay xát nhân xong cũng cân bán được 7 tấn, còn năm nay được 4 tấn. Nhưng 4 tấn này với giá bán nhân hiện tại cũng chẳng được bao nhiêu, vì công cán phải thuê đến 200.000 đồng/ngày rồi. Mùa mưa vừa rồi, vườn gia đình tôi cũng bị úng nước nhưng may mắn không chết cây nào, tưởng gặp may ai ngờ được cái này lại mất cái khác…” – cô Lê Thị Thúy nói.
“Sản lượng cà phê của Tây Nguyên trung bình khoảng 1 triệu tấn nhân/vụ. Riêng Gia Lai dự tính năm nay sẽ đạt khoảng 180.000-200.000 tấn nhân, tính đến thời điểm hiện tại đã giảm khoảng 15% so với năm 2017. Năng suất sụt giảm, giá cả thấp nên đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn”.TS Trương Hồng –Viện trưởng Viện KHKTNLN Tây Nguyên“Đắng” vì thời tiết, sức ép cung cầuNăng suất giảm, công nhân chán nản không buồn hái, chủ vườn bắt buộc phải tăng thêm tiền thuê hái từ 80.000 đồng/tạ lên 100.000 đồng/tạ, tuy nhiên cũng chẳng thể thu hút được công nhân. Dù đã bước vào thời điểm hái rộ, tuy nhiên nhiều hộ gia đình thậm chí các công ty cà phê, doanh nghiệp vẫn chưa thuê được công nhân hái.Trung bình 1ha cà phê cần đến 5 – 7 nhân công thu hái và sẽ phải mất một tuần để thu hái xong. Với 25ha cà phê, ông Nguyễn Quốc Vinh (xã Ia Tiêm, huyện Chư Sê) cũng đang “đỏ mắt” đi tìm nhân công thu hái: “Cả năm trời chăm sóc chỉ đợi đến ngày thu hoạch, nhưng ngặt nỗi đến khi thu hái lại không tìm được công nhân. Năm ngoái, tôi thuê bà con địa phương hái khoán với giá 850.000 đồng/tấn. Nhưng năm nay, bà con thấy nhu cầu thuê công tăng cao nên đòi 1 triệu đồng/tấn. Công hái cao mà giá bán hiện nay chỉ 35.200 đồng/kg cà phê nhân, sản lượng lại sụt giảm khoảng 1/3 so với niên vụ trước nên trừ công chăm sóc, tiền phân bón nữa là lỗ to” – ông Vinh giải thích.Bên cạnh những hộ dân, các doanh nghiệp như Công ty TNHH 30 – 4 có trên 70ha cà phê, đang cần hơn 100 nhân công nhưng hiện vẫn chưa thể tìm ra.Được biết, niên vụ năm 2018, đa số diện tích trong 81.000ha cà phê giai đoạn kinh doanh của Gia Lai đều giảm năng suất. Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai, năng suất cà phê toàn tỉnh vụ này chỉ còn 11,5 tấn quả tươi/ha, giảm gần 1/3 so với vụ năm ngoái.Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Minh Đường – Giám đốc Công ty TNHH Xuất khẩu nông sản Tây Nguyên, cho biết: “Tính trung bình khoảng 50% số hộ đã thu hoạch thì năng suất cà phê niên vụ năm 2018 vừa qua giảm khoảng 30% do mưa kéo dài trong nhiều tháng liền. Có hai nguyên nhân khiến năng suất vụ mùa năm nay giảm: Thứ nhất là năm ngoái được mùa nên chất lượng cây năm nay kém hơn, thứ hai, năm nay mùa mưa kéo dài hơn 3 tháng nên cây quang hợp kém, ánh sáng kém vì vậy cây, quả phát triển chậm, kém năng suất. Bên cạnh đó, giá cà phê năm nay giảm là do tổng sản lượng toàn cầu cao, các nước Brazin, Colompia được mùa nên cung vượt cầu, kéo giá giảm xuống”.
